Ексклузивен па¼онски по¼ас подготвен за Археолошкиот музе¼
Бронзениот па¼онски по¼ас стар околу 3.000 години, единствен од то¼ вид, е конзервиран и подготвен да стане еден од ексклузивните, ретки експонати во новиот Археолошки музе¼ на Македони¼а. Прона¼ден пред три години на некрополата Лисичин Дол на локалитетот Исар-Марвинци, Валандовско, ово¼ предмет ¼а скокотна фантази¼ата и на археолозите и на конзерваторите. Монолитен е, изработен од бронза, широк десетина сантиметри. На краевите има метални копци кои завршуваат со мали птици, толку специфични за таканаречените па¼онски бронзи. На средината, по цела должина се распоредени 23 розети. Дното и врвот, пак, се украсени со низи од по 40 круга, кои потсетуваат на нитни.
Kонзерваци¼ата на ово¼, досега единствен таков експонат, траеше една година. Интересно е да се види во каква состо¼ба бил прона¼ден предметот, а како изгледа сосема исчистен од насло¼ките што се таложеле на бронзата низ вековите. Сиот процес се одвиваше во лаборатори¼ата на Музе¼от на Македони¼а.
Но, оваа приказна е три години постара, кога археологот Страхил Темов, виш кустос во Музе¼от, го откри гробот бро¼ 338 на Лисичин Дол, последниот ден, кога ископуваœата завршуваа. Се врааме во минатото, на 31 ма¼ 2010 година. Археолозите требало да работат до ¼уни, но им ¼авиле да ги прекинат истражуваœата оти снемало пари. Последните три-четири дена работеле интензивно, за да исчистат и да докопаат што можат.
На¼убавите работи за кра¼
- Нормално, на кра¼от се случуваат на¼убавите работи. Од зем¼ата излезе по¼ас, перфориран висулец, голема бронзена фибула со кружна глава и керамички бокал со засечен врат. Немаше никакви остатоци од скелет. Зем¼ата е таква, ги ¼аде коските. Ништо слично немам видено, иако истраживме околу 350 гроба. Kога е наидеш на ексклузивен артефакт, ко¼ дотогаш не си го видел никаде, во ниту едно научно списание, го откопуваш, ти се тресат рацете, свесен си дека си пронашол нешто фантастично - раскажува Темов.
Постои уште еден човек, привилегиран повторно да му се тресат рацете додека го открива предметот - конзерваторот кога го чисти од зем¼ата, од штетната патина ко¼а со векови го нагризувала. Гоце Ефтимов е млад конзерватор за метал, надворешен соработник во Музе¼от на Македони¼а. Вели дека то¼ ¼а имал честа да ги чисти и заштити предметите од гробот 338.
Процесот на конзерваци¼а на по¼асот го при¼авил и за одбрана на конзерваторски испит за добиваœе конзерваторска лиценца.
Предметот е вее поставен на про¾ирен цилиндар за да може да се гледа од сите страни. Можеби токму во оваа состо¼ба е биде изложен пред ¼авноста, можеби на неко¼ друг начин. Сe е зависи од просторот во новиот музе¼.
Забележувам мала пикантери¼а на по¼асот. На еден дел е додадена мала правоаголна плочка, прицврстена со две нитни.
- Тоа е конзерваци¼а, направена во тоа време. По¼асот бил малку оштетен, па со метално делче го закрпиле, го поправиле. Додека работев, открив органска матери¼а, веро¼атно кожа од ремчето со кое бил врзан по¼асот. Анализата на кожата може да ни го одреди точното време кога бил произведен ово¼ предмет - об¼аснува Ефтимов.
Kомплицирана конзерваци¼а
Остатоците од кожа се ставени во пластична епрувета со капаче. Изгледа како од сцена од криминалистичка сери¼а. Ефтимов вели дека анализата може да се направи на Природно-математичкиот факултет. То¼ додава дека парче од по¼асот одамна е испратено во Националниот конзерваторски центар за да се види составот на бронзата.
- По две години, сe уште ги чекаме резултатите. Анализата е направена, но не е прочитана вее една и пол година - вели то¼.
По¼асот бил правен рачно, со ковеœе. Според Ефтимов, бронзата е многу крута, кршлива е и не дозволува да се чепка многу. Околу 5 отсто од предметот е реконструиран од пластика, оти недостигале делчиœа.
- На едно место имаше можеби 20 ситни парчиœа. Kако ка¼ сложувалка, треба да ги на¼деш, да откриеш каде припаƒале и да почнеш да ги спо¼уваш - вели Ефтимов.
Ана Димчевска, конзерватор за метал вели дека правеC
Бронзениот па¼онски по¼ас стар околу 3.000 години, единствен од то¼ вид, е конзервиран и подготвен да стане еден од ексклузивните, ретки експонати во новиот Археолошки музе¼ на Македони¼а. Прона¼ден пред три години на некрополата Лисичин Дол на локалитетот Исар-Марвинци, Валандовско, ово¼ предмет ¼а скокотна фантази¼ата и на археолозите и на конзерваторите. Монолитен е, изработен од бронза, широк десетина сантиметри. На краевите има метални копци кои завршуваат со мали птици, толку специфични за таканаречените па¼онски бронзи. На средината, по цела должина се распоредени 23 розети. Дното и врвот, пак, се украсени со низи од по 40 круга, кои потсетуваат на нитни.
Kонзерваци¼ата на ово¼, досега единствен таков експонат, траеше една година. Интересно е да се види во каква состо¼ба бил прона¼ден предметот, а како изгледа сосема исчистен од насло¼ките што се таложеле на бронзата низ вековите. Сиот процес се одвиваше во лаборатори¼ата на Музе¼от на Македони¼а.
Но, оваа приказна е три години постара, кога археологот Страхил Темов, виш кустос во Музе¼от, го откри гробот бро¼ 338 на Лисичин Дол, последниот ден, кога ископуваœата завршуваа. Се врааме во минатото, на 31 ма¼ 2010 година. Археолозите требало да работат до ¼уни, но им ¼авиле да ги прекинат истражуваœата оти снемало пари. Последните три-четири дена работеле интензивно, за да исчистат и да докопаат што можат.
На¼убавите работи за кра¼
- Нормално, на кра¼от се случуваат на¼убавите работи. Од зем¼ата излезе по¼ас, перфориран висулец, голема бронзена фибула со кружна глава и керамички бокал со засечен врат. Немаше никакви остатоци од скелет. Зем¼ата е таква, ги ¼аде коските. Ништо слично немам видено, иако истраживме околу 350 гроба. Kога е наидеш на ексклузивен артефакт, ко¼ дотогаш не си го видел никаде, во ниту едно научно списание, го откопуваш, ти се тресат рацете, свесен си дека си пронашол нешто фантастично - раскажува Темов.
Постои уште еден човек, привилегиран повторно да му се тресат рацете додека го открива предметот - конзерваторот кога го чисти од зем¼ата, од штетната патина ко¼а со векови го нагризувала. Гоце Ефтимов е млад конзерватор за метал, надворешен соработник во Музе¼от на Македони¼а. Вели дека то¼ ¼а имал честа да ги чисти и заштити предметите од гробот 338.
Процесот на конзерваци¼а на по¼асот го при¼авил и за одбрана на конзерваторски испит за добиваœе конзерваторска лиценца.
Предметот е вее поставен на про¾ирен цилиндар за да може да се гледа од сите страни. Можеби токму во оваа состо¼ба е биде изложен пред ¼авноста, можеби на неко¼ друг начин. Сe е зависи од просторот во новиот музе¼.
Забележувам мала пикантери¼а на по¼асот. На еден дел е додадена мала правоаголна плочка, прицврстена со две нитни.
- Тоа е конзерваци¼а, направена во тоа време. По¼асот бил малку оштетен, па со метално делче го закрпиле, го поправиле. Додека работев, открив органска матери¼а, веро¼атно кожа од ремчето со кое бил врзан по¼асот. Анализата на кожата може да ни го одреди точното време кога бил произведен ово¼ предмет - об¼аснува Ефтимов.
Kомплицирана конзерваци¼а
Остатоците од кожа се ставени во пластична епрувета со капаче. Изгледа како од сцена од криминалистичка сери¼а. Ефтимов вели дека анализата може да се направи на Природно-математичкиот факултет. То¼ додава дека парче од по¼асот одамна е испратено во Националниот конзерваторски центар за да се види составот на бронзата.
- По две години, сe уште ги чекаме резултатите. Анализата е направена, но не е прочитана вее една и пол година - вели то¼.
По¼асот бил правен рачно, со ковеœе. Според Ефтимов, бронзата е многу крута, кршлива е и не дозволува да се чепка многу. Околу 5 отсто од предметот е реконструиран од пластика, оти недостигале делчиœа.
- На едно место имаше можеби 20 ситни парчиœа. Kако ка¼ сложувалка, треба да ги на¼деш, да откриеш каде припаƒале и да почнеш да ги спо¼уваш - вели Ефтимов.
Ана Димчевска, конзерватор за метал вели дека правеC
Comment