Archaeological news from Macedonia

[batbayan]

Доцниме во дигитализаци¼ата на наследството, ама доцни целиот регион





Кога премиерот на седница на Владата е ¼а праша министерката за култура за процентот на остварената дигитализаци¼а на културното наследство, одговорот е потврден и брзо изречен. Но, Македони¼а, генерално, доцни со дигитализаци¼ата, како што доцни, впрочем, и целиот регион.

- Дигитализаци¼ата е скап спорт - велат познавачите.

И долготраен, додаваат реалистите.

УНЕСКО пред две години ¼а промовира Македони¼а во регионален центар за дигитализаци¼а на културното наследство, а генералниот секретар Коичиро Мацура ги промовира просториите на Центарот во приспособените простории на Музе¼от на современата уметност.

Две години подоцна, Регионалниот центар е заборавено место, а Македони¼а е во почетокот на остваруваœето на ово¼ долготраен, но нужен процес.

- Сè што се договоривме со УНЕСКО - завршивме. Претставници од нашите институции што се занимаваат со заштита поминаа низ курс со стручœаците од Итали¼а и согласно со тоа што го научи¼а, доби¼а задача да обработат по пет локалитети, според светските стандарди. Работата тече и кога е биде готова, е ги внесеме податоците во Центарот за дигитализаци¼ата - вели Паско Кузман, директор на Управата за заштита, во чии ингеренции е ово¼ процес.

Што станува со поттикнувачката улога што Македони¼а требаше да ¼а има како регионален центар за ово¼ процес?

- Дури кога е завршиме со нашата дигитализаци¼а, е можеме да се занимаваме со внесуваœе податоци за културното наследство од зем¼ите во регионот. Но, и тие сè уште не ги подготвиле податоците. И тие се во слична фаза. Регионот доцни - вели Кузман.

Регионалниот центар, сместен во МСУ, беше промовиран како важен чекор на зем¼ите од £ИЕ за промовираœе и зачувуваœе на разнообразното културно наследство во соработката со УНЕСКО. Основните цели на Центарот се прошируваœе, збогатуваœе и промовираœе на дигитализаци¼ата на културното наследство во регионот. Со ово¼ центар, како што беше на¼авено, е почне долгорочен и комплексен процес на евиденци¼а, регистрираœе и дигитализаци¼ата на целокупното културно наследство.

- Работиме како што е договорено со УНЕСКО - лаконски кратко коментираат од Министерството за култура.

На државно ниво процесот не се одвива ни лесно ни брзо, иако институциите прават напори. До кра¼от на ¼ануари треба да биде готов и Центарот за дигитализаци¼а на книжното културно наследство, ко¼ се гради веднаш до НУБ „Св. Климент Охридски“. Во тек е набавката на опрема.

- Сите држави имаат национални центри за дигитализаци¼а што ги опфааат сите артефакти, дури и Словени¼а, Хрватска и Срби¼а. Ние дадовме предлог до Министерството за култура да се формира и ка¼ нас, но засега нема одговор - вели Миле Бошевски, директор на Народната и универзитетска библиотека.

Таа функци¼а веро¼атно би требало да ¼а изврши Регионалниот центар, сместен во МСУ.

Сепак, НУБ засега има отидено на¼далеку во организираното насто¼уваœе за дигитализаци¼ата на книжното наследство.
Слично е и со Кинотеката на Македони¼а.

- Кинотеката, во самата природа на сво¼ата работа, има заштита и зачувуваœе на аудиовизуелното богатство, така што ка¼ нас дигитализаци¼ата е вообичаена постапка - вели Игор Старделов од Кинотеката, задолжен за ово¼ процес.

http://novamakedonija.com.mk/DesktopDefault.aspx?tabindex=0&tabid=2&fCat=1&top=1&EditionID=298&ArticleID=16401

[batbayan]

Изложба и промоции на Државниот архив на Македони¼а во Софи¼а

Државниот архив на Република Македони¼а, утре со почеток во 18 часот, во просториите на Културно-информативниот центар на Република Македони¼а во Софи¼а е ¼а отвори сво¼ата изложба под наслов: „Македони¼а низ вековите“ и истовремено е ги промовира своите на¼нови издани¼а. По презентаци¼ата издани¼ата е му бидат подарени на Македонскиот културен центар во Софи¼а.

Изложбата се состои од 33 паноа, а опфаа и ги претставува на¼важните историски настани и личности од многуил¼адната истори¼а на македонскиот народ. Истовремено во изложбената поставка се прикажани на¼знача¼ните дела од матери¼алната култура создадени на тлото на Македони¼а од антиката до денес.

Изложбата е ¼а отвори д-р Зоран Тодоровски, директор на Државниот архив на Република Македони¼а, ко¼ заедно со Кочо Бил¼арски, експерт во Централниот државен архив во Софи¼а е говорат за издани¼ата на Државниот архив. (Н.П.)

http://utrinski.com.mk/?ItemID=B5B2EEDDF97DA94288C32B2A972020B6

[batbayan]

Е СЕ ПРОШИРУВА НАКОЛНАТА НАСЕЛБА КА£ ГРАДИШТЕ, ОХРИД

Уште 16 куарки на Музе¼от на вода



Уште 16 нови куарки е бидат изградени на Музе¼от на вода, изграден на брегот на Охридското Езеро ка¼ Градиште. Владата е го финансира прошируваœето на реконструираната населба, ко¼а беше отворена пред два месеца, информира Паско Кузман, директор на Управата за заштита на културното наследство.

Наколната населба има 8 об¼екти во кои е претставен животот на нашите предци што живееле на овие подрач¼а во праистори¼ата, од 1.200 до 800 година пред новата ера. Со прошируваœето, треба да бидат вкупно 24 куарки.

- Годинава е изградиме уште 16 куи. Со тоа целосно е биде реконструирана таа населба. Кога го отворавме Музе¼от на вода, сите се одушеви¼а од тоа што го сторивме. Го презентиравме животот на луƒето во праистори¼ата во еден исечок од населбата. Сега има иници¼атива да се реконструира целата населба - об¼аснува Кузман.
Платформата на ко¼а се изградени куарките е биде проширена кон исток. Според остатоците под вода, таму во минатото природно се ширела населбата. Во "Македонски шуми" вее биле порачани 1.000 кубици дрво и об¼авен е првиот тендер.

- Сега имаме искуство. Нема да биде како лани, се' да правиме со триста стравови и маки. В лето е почнеме со работа и до кра¼от на годинава е завршиме - об¼аснува Кузман.Музе¼от беше отворен на почетокот на декември. Комплексот засега е многу посетен. За викенди го разгледуваат на¼малку по 150 луƒе. Билетите чинат по 100 денари за домашни и за странски туристи, а по 30 денари плааат студенти и во¼ници.

Праисторискиот град на вода сместен зад полуостровчето Градиште ка¼ Пештани се вика "Заливот на коските". Изградбата на населбата чинеше 2 милиона евра.

Комплексот е составен од неколку об¼екти, а во него се споени неолитот, римското време и сегашноста. Во него се влегува низ локалитетот Градиште (сместен на блиското ритче), каде има населба од римско време. Преку т.н. римска патека се слегува до брегот, каде што од камен е изграден пристапниот об¼ект предвиден за музе¼ска презентаци¼а. Оттука се излегува на брегот.

Платформата е поставена на колци долги 6 метри. На неа се изградени осум куи со четвртести, правоаголни и кружни основи. Секо¼а од нив е сочинета од една простори¼а. Куите се такви биде¼и археолозите претпоставуваат дека така се живеело во праистори¼ата. На едно место има огниште, на друго се постелени кожи и сламарици за спиеœе, на трето има фурни за печеœе леб. Поставени се и оригинални керамички котлиœа и грниœа, прона¼дени на дното на езерото за време на долгодишните подводни археолошки истражуваœа на наколната населба.

Музе¼скиот комплекс работи во рамките на охридскиот Завод и музе¼. "Заливот на коските" е биде отворен во текот на целата година. Горе, на патот од Охрид кон "Св. Наум" се планира да биде изграден национален ресторан. Во комплексот е има и нуркачка база, ко¼а е се користи и во туристички цели. Секо¼ посетител е може да си плати, да изна¼ми опрема и во придружба на професионален нуркач да ¼а разгледа населбата под вода и на дното да ги види старите колци, керамика и други археолошки предмети.

[batbayan]

ПО ТРИ ДЕЦЕНИИ ГОЛЕМИ АРХЕОЛОШКИ ИСКОПУВАŒА КА£ ГРАДСКО

е се гради Теодоси¼анска палата ка¼ Стоби
Многу археолози, музе¼ски работници, конзерватори сметаат дека прогласуваœето на Стоби за самосто¼на институци¼а е единствениот начин да се извлече локалитетот од зачмаеноста во ко¼а се наоƒа речиси три децении


Палатата е биде ¼адро околу кое е никнува и е се развива новата населба, во ко¼а е живеат и е работат младите истражувачи

Копи¼а на Теодоси¼анската палата во античкиот град Стоби е биде изградена на ридот наспроти стариот град, од другата страна на реката Црна. Таму е биде сместен истражувачкиот центар на новата институци¼а „Стоби“. Палатата е биде ¼адро околу кое е никнува и е се развива новата населба, во ко¼а е живеат и е работат младите истражувачи чи¼а единствена цел е биде откриваœе, заштита и промоци¼а на археолошкиот локалитет ка¼ Градско.

Многу археолози, музе¼ски работници, конзерватори сметаат дека прогласуваœето на Стоби за самосто¼на институци¼а е единствениот начин да се извлече локалитетот од зачмаеноста во ко¼а се наоƒа речиси три децении. Има и поинакви ставови. Дека добро функционираше под надлежност на Националниот конзерваторски центар и дека уште една национална институци¼а е биде дополнителен товар на буŸетот. Сепак, факт е дека во последните 30 години во Стоби речиси и да не е откриен ниту еден об¼ект. Наместо да почне заштита и реконструкци¼а на античкиот театар, то¼ се распаƒа, а туристи ретко доаƒаат иако тоа е археолошки локалитет со на¼добра инфраструктура во зем¼ава.Археологот Паско Кузман, директор на Управата за заштита на културното богатство, вели дека новиот истражувачки тим е почне офанзивно да работи. Годинава почнува големата истражувачка акци¼а на Стоби, ко¼а е трае три години.

НОВИ ВРАБОТУВАŒА

- е се работи во рамките на бедемите, до гол камен, за да ги истражиме сите културни слоеви на Стоби. Паралелно со ископуваœата е формираме екипа што е подготвува проекти за конзерваци¼а за сите делови на градот. Се надевам дека е успееме. Досега имаше повее масовни истражуваœа во Македони¼а, но ова е огромна работа. Малку стравувам, возбуден сум, но ова е голем предизвик ко¼ сите заедно е го решиме - вели Кузман.

Новата институци¼а „Стоби“ вее е регистрирана, а со неа е раководи археологот Силвана Блажевска. Се чека Министерството за финансии да одобри вработуваœа за екипата што е работи таму. Систематизаци¼ата вее е направена, информира Кузман. На Стоби е работат археолози, архитекти, нумизматичар, епиграфичар, конзерватори, општи служби, водичи низ локалитетот. За почеток е бидат вработени 28 луƒе, иако се потребни вкупно 35. Од нив 7 е бидат преземени од постоечките институции, националните заводи и музеи (чувари и еден археолог), а другите е бидат избрани на конкурс што наскоро треба да го об¼ави новата институци¼а.

- Во иституци¼ата мора да влезе исклучителна екипа за да успее проектот. Таа екипа мора да има вработени луƒе што целосно му се посветат на локалитетот и е го носат на сво¼от грб. Тоа е целта на новата институци¼а - вели Кузман.

МЛАДА ЕКИПА

Луƒето што го истражуваат е живеат во Стоби. Така полека античкиот град е се урбанизира. Населбата е биде формирана преку реката, на ридот. Блажевска предложи таму да се направи копи¼а на Теодоси¼анската палата и во рамките на то¼ комплекс да се развива живата сила, истражувачкиот центар на Стоби. Убеден сум дека тие таму е живеат, е создаваат семе¼ства, е направат нов Стоби наспроти стариот. Вее на¼дов архитект со ко¼ деновиве треба да го видиме местото за да почне да планира - вели Кузман.То¼ е свесен е дека има скептици што не веруваат дека во оваа иде¼а е успее, но уверен е дека Стоби има иднина.

- Тоа не е мртов капитал, само треба да се искористи во научна, туристичка, презентативна и економска смисла. Таа млада екипа е способна целосно да излезе на кра¼ со Стоби. Ние кои толку многу сме работеле на Стоби, „сто години“, се гледа колку сме направиле. Секо¼ може да види колку е заштитен локалитетот и колку може да ¼а презентира зем¼ата. Тоа е жива срамота! Затоа мора да им веруваме на овие вредни момчиœа и дево¼ки. На кра¼от на краиштата, ние треба да им помогнеме, а не да им ставаме сопки. А вее им ставаат сопки - вели Кузман. На¼голем дел од античкиот град Стоби е откриен во седумдесеттите години, во големите археолошки истражуваœа што траеле неколку години, под раководство на американскиот археолог е¼мс Ва¼сман. Во истражуваœата учествувале луƒе од цела £угослави¼а, но на¼многу имало од Македони¼а. Ва¼сман денес е почесен член на Македонската академи¼а на науките и уметностите.

ИНФО-Палатата на императорот

Теодоси¼анската палата е една од на¼луксузните куи досега откриени во Стоби. Се претпоставува дека во об¼ектот престо¼увал императорот Теодоси¼ Први, кога го посетил Стоби во 388 година.

Об¼ектот е долг 58 метри, а широк 23,5 метри. Дворот бил опкружен со колонади со столбови од сиво-бел мермер, а на источниот дел од дворот имало четириаголен базен. Палатата е изградена во текот на 4 век.

[batbayan]

РАЗГОВОР СО БЕХИУДИН ШЕХАБИ, ДИРЕКТОР НА НАЦИОНАЛНИОТ КОНЗЕРВАТОРСКИ ЦЕНТАР


Немаме кадар ко¼ е ни го заштити културното богатство


Преку меƒународна соработка, идната година се очекува во центарот да пристигне софистицирана опрема за нуклеарна анализа вредна над 200 ил¼ада евра, ко¼а треба да ¼а олесни конзерваци¼ата


Националниот конзерваторски центар годинава е изврши конзерваторски активности и истражуваœа во над 30 цркви, Ÿамии, манастири и други об¼екти. Но, според БехиŸудин Шехаби, директор на оваа установа, она што им недостасува е кадар ко¼ е работи на конзерваци¼а на огромното културно наследство што го поседува Македони¼а.
- За првпат годинава се одвоени толку многу средства за зачувуваœе на нашето културното наследство. е се работи на конзерваци¼а на ¾идното сликарство во црквите Успение на Богородица во Карпинскиот манастир, Св. орƒи во Охрид, во манастирот Журче, Шарената Ÿами¼а во Тетово, довршуваœе на живописот во Св. Богородица, а во Мустафа-пашина Ÿами¼а во Скоп¼е е се работи на декораци¼ата. И годинава остануваме со тековното одржуваœе на манастирот Св. £ован Бигорски и археолошкиот локалитет Стоби... Сепак, не можеме да се радуваме на оваа обемна програма, со оглед на недостигот од стручен кадар. Во моментот имаме само девет конзерватори, а со оглед на тоа што ги покриваме програмските активности и на другите Заводи, потребни ни се уште на¼малку десет конзерватори. Имам сознани¼а за можно вработуваœе на нови 19 стручни кадри, а во интерес на популаризаци¼а на културното наследство, неопходно е тие да се вработат што поскоро - потенцира Шехаби.

То¼ очекува нареднава година, преку меƒународна соработка, во Центарот да пристигне софистицирана опрема за нуклеарна анализа вредна над 200.000 евра. Таа опрема е ¼а олесни конзерваци¼ата, а е се користи при утврдуваœе на старосната структура на иконите, фреските и елементи на архитектура, како и за утврдуваœе на матери¼алите кои треба да се користат во самиот процес. Конзерваторскиот центар во моментов работи и на валоризаци¼а и ревалоризаци¼а на спомениците на културата со што во наредните две до три години е се изврши нивна категоризаци¼а и е се добие вистинска претстава колку споменици имаме и во каква состо¼ба се наоƒаат.
-Во моментов ги немаме сите потребни механизми за заштита на културното наследство со современи инструменти како што се употребуваат во европските зем¼и. Во Словени¼а, на пример, во секо¼ об¼ект е поставен инструмент за мереœе на влажноста, но и на децибелите, со цел да се види какви манифестации можат да се одржуваат во еден споменик на култура без то¼ да биде оштетен - додава Шехаби.

Во рамките на соработката со Турци¼а се очекуваат донации за реконструкци¼а на Саат кулата во Тетово, реставраци¼а на Куршумли Ан и негова адаптаци¼а во современ мултимеди¼ален простор со лапидариум, како и за реконструкци¼а на Арабати Баба Тее во Тетово.

Евидентирани над 1.250 споменици на култура
-Започнавме и со евидентираœе на сите собрани фотографии, слики и проекти од областа на конзерваци¼а и тие се во процес на дигитализаци¼а што се очекува да заврши во 2011 година. Ова е процес во соработка со Управата за заштита на културното наследство. Во Македони¼а има над 1.250 споменици и нивното евидентираœе оди паралелно со валоризаци¼ата - вели Шехаби.

http://vecer.com.mk/?ItemID=AAAFDBAD64A5514D91DAB08092CAB536

[batbayan]

Во Таор е се разоткриваат та¼ните на £устини¼ана Прима


На археолошкиот локалитет Градиште, ка¼ скопското село Таор, родното место на големиот император £устини¼ан Први, Тауресиум, ко¼ владеел со Источното Римско Царство од 527 до 565 година, и годинава е продолжи откриваœето на та¼ните на £устини¼ана Прима, град-седиште на неговата архиепископи¼а. Според Кире Ристов, археолог во Музе¼от на Град Скоп¼е, проектот за истражуваœе на ово¼ локалитет е одобрен од Министерството за култура како проект од капитално значеœе.
- Очекуваме дека неделава е се знаат и финансиски средства со кои е располагаме, по што е знаеме и точно кога и во ко¼ обем е продолжат истражуваœа на локалитетот. Во Таор се откриени големиот бро¼ на монети, накит, керамички садови, остатоци од панцир, оруди¼а, оруж¼а и други артефакти.

Откриен е дел од бедемот ко¼ ¼а обиколувал населбата. Лани се дефинирани и два об¼екта, делови од ¼авни градби. За позначаен наод се смета и откриваœето на монограмот, печат на £устини¼ан Први, врз венецот од уп "питос". Прона¼дени се и делови од капители со врежани елементи од ранохристи¼ански мотиви кои за првпат биле употребени во ¼авна градба, така што се надеваме дека таму можеби и годинава е откриеме црква, вели Ристов, под чие раководство започнале систематските истражуваœа на локалитетот уште во 2000 година.

Сите овие предмети и градби зборуваат дека во периодот на доцната антика од ИВ-ВИ век, но и подоцна, населението на овие простори имало активен општествен живот. На локалитетот, прона¼дени се дури и населби од бронзено време, од 2200 до 1800 година п.н.е.

http://vecer.com.mk/?ItemID=F071DDD91E0DE147A159F088BAFAF72D

[batbayan]

е се печатат 100 публикации за културното и природното наследство



Обемниот проект треба да го реализира Министерството за култура до кра¼от на годинава

Катерина Богоева

Културното и природното наследство во зем¼ава годинава треба да се на¼де собрано на едно место, во планираните 100 публикации што како обемен проект со средства од владата, до кра¼от на годинава треба да го реализира Министерството за култура.

Вее е оформен и потребниот мешан одбор составен од различни профили стручни лица, чи¼ претседател е директорот на Управата за заштита на културното наследство, Паско Кузман. Богато илустрирани, научно - популарните публикации наменети за културно - туристичка презентаци¼а на зем¼ава, е бидат отпечатени на македонски, албански и на уште пет ¼азици и е бро¼ат од 16 до 20 страници. „Ова е на¼големиот издавачки проект годинава од областа на културното наследство“, посочува Кузман информира¼и дека истиот треба да ги опфати вее потврдените сознани¼а за на¼вредните археолошки локалитети, сакралните споменици (христи¼ански и муслимански) како и за природните богатства во зем¼ава.

Покра¼ ово¼ проект, годинава според об¼авената програмата на Министерството за култура е бидат финансирани и други издани¼а од областа на културното наследство иако, но вообичаено како и секо¼а година, не во оно¼ обем во ко¼ и очекуваат претставниците на надлежните институции. Музе¼от на Македони¼а е добие пари за издаваœе на македонско - англиски ¼азик на обемниот каталог за изложбата „Неолитската уметност на просторот на Република Македони¼а“, што во ма¼ годинава беше отворена во Šубšана. Таму со словенечки средства, то¼ беше отпечатен само на словенечко- англиски ¼азик. Изложбата годинава, според тековните преговори на¼веро¼атно е биде презентирана и во Археолошкиот музе¼ во Краков.

Музе¼от на Македони¼а со одобрените средства треба да го печати и сво¼от зборник на трудови од областа на истори¼ата, а програмскиот директор Перо £осифовски потенцира дека годинава оваа институци¼а е се обиде да го промени пристапот во доаƒаœето до средствата за издавачка де¼ност, односно со сопствени пари е ги финансира планираните издани¼а до фаза на претпечатеœе, а дури потоа е бара средства од Министерството за култура. „Секо¼а година се одво¼уваат многу помалку пари за печатеœе на стручните матери¼али, а сознани¼ата до кои се доаƒа со истражуваœа за нас се важни. На пример, монографи¼ата за орƒи Пулески беше отпечатена само во 105 примероци. Сметам дека во издавачката де¼ност се финансира се и сешто, а стручните списани¼а во зем¼ава се тие кои треба континуирано да добиваат пари за да можат непречено да излегуваат, без разлика на комиси¼ата. Познато е дека зем¼ите во регионот, на пример Хрватска, Словени¼а и Бугари¼а печатат многу повее матери¼али од нас“.

Музе¼от на град Скоп¼е не добил средства ниту за единствениот проект што го поднел, за првата монографи¼а посветена на неговото 60 - годишно постоеœе и функционираœе. Директорот £ован Шурбановски вее упатил соодветен приговор до Министерството.

Првиот човек пак на штипскиот Заводот и музе¼, Зоран Читкушев вели дека пред се е важно да се истражува и да се подготвуваат матери¼алите, кои кога - тогаш и е бидат об¼авени. „Вее имаме практика дел од планираните издани¼а да ги печатиме и со помош на разни донатори. Годинава со средства од Министерството за култура е бидат освен зборникот на стручни трудови, монографи¼а за археолошкиот локалитет Азанбегово, како и поголема публикаци¼а за вее завршените археолошки истражуваœа на трасата каде е се протега хидросистемот „Злетовица“.

Директорот на битолскиот Завод и музе¼, Зоран Николовски не е изненаден многу од фактот што годинава на оваа институци¼а не и е одобрен ниту еден проект од издавачка де¼ност, биде¼и минатата година бил поддржано об¼авуваœето на монографи¼ата за археолошкиот локалитет Херакле¼а. Од трите одбиени проекти со кои аплицирале „Вечноста на Битола“ (посветена на истори¼ата на градот), „По трагите на традици¼ата“( со содржини од областа на етнологи¼ата, архитектурата, обичаите) и зборник на трудови во ко¼ треба да бидат поместени стручните согледуваœа од минатогодишните истражуваœа, Николовски вели дека поради големо значеœе е биде отпечатен само третиот. Почесниот конзул на Република Турци¼а во зем¼ава А¼дован Адемовски е го финансира печатеœето на постоечкиот, но проширен каталог за постоечката Спомен соба на Кемал Ататурк.

Би било премногу идеално и незамисливо, кога печатеœето на стручните согледуваœа но и научно - популарните издани¼а би одело паралелно со динамиката со ко¼а во зем¼ава во изминатите неколку години се истражува на полето на археологи¼ата, пред се. Потребно е време за ставаœе на откриеното на харти¼а, но на патот за фааœе приклучок кон светот, неопходно е харти¼ата и да печати, што побрзо, тоа подобро. И поефектно, заради местото во цивилизираниот свет.

http://utrinski.com.mk/?ItemID=90263FFDBB8A2F4E9C7431CC923B3487

[batbayan]

Е ПОМОГНЕ ЛИ ИТАЛИ£АНСКИОТ ПРОЕКТ ВО ЗАЖИВУВАŒЕ НА СКОПСКАТА ЧАРШИ£А?!


Има културна патека, нема ко¼ да оди по неа


Туристите немаат конкретна слика за тоа каде се наоƒаат об¼ектите од културата во ово¼ дел од градот, а нивната слаба посетеност делумно е и поради лошиот пристап, одалеченоста од центарот на градот, лошата осветленост...


Низа иде¼ни решени¼а за тоа како треба да изгледа културолошката патека по ко¼а туристите би се движеле со цел да ги посетат музеите, црквите и другите културни институции од плоштадот на Скоп¼е преку Старата чарши¼а до Кале, произлегоа и од повеемесечните активности на проектот "Културни патеки", ко¼ се реализира со средствата на итали¼анската влада.
- Се работи за обемен проект со ко¼ се запознаени и сите надлежни институции, а се однесува на нивно анимираœе, но и запознаваœе на ¼авноста со можностите за ревитализаци¼а на просторот и об¼ектите од културата во ово¼ дел од градот. Изминатите месеци со помош на Архитектонскиот факултет добивме и иде¼ни решени¼а за просторно уредуваœе околу и во самите об¼екти, како што се Музе¼ на Македони¼а, Музе¼ на современа уметност, Чифте амам, Даут пашин амам, археолошки парк на Кале, црквата Св.Спас... Организирани се и работилници за заштита на мозаици, имавме неколку изложби на кои беа повикани надлежните институции со цел да помогнеме во заживуваœе на ово¼ простор. Истовремено намерата ни беше и да овозможиме и нивно поврзуваœе со експерти од Итали¼а кои би помогнале со свои идеи, вели Томислав Стефановски од ИМГ, агенци¼а преку ко¼а се реализира проектот.

Сепак, то¼ посочува дека проектите се само по¼довна точка, додека локалната и централната власт, како и архитектите треба да работат на нивната реализаци¼а. Во ¼уни, кога проектот е биде и завршен, се планираат изложби во Музе¼от на Македони¼а и Чифте амам, на кои е бидат претставени сите иде¼ни проекти, а е бидат издадени и публикации.

Дека на ово¼ простор навистина му се потребни вакви проекти потврдуваат и во Музе¼от на Македони¼а.
- Туристите, но и нашите граƒани треба да доби¼ат слика за тоа каде се наоƒаат точно об¼ектите од култура во ово¼ дел од градот, а нивната слаба посетеност делумно е и поради лошиот пристап, одалеченоста од централното градско подрач¼е, лошата осветленост и општествените аспекти што ка¼ посетителите предизвикува несигурност, вели директорката Мери Аницин-Пе¼оска.

Старата чарши¼а, заштитен мозаик на култури
Старата скопска чарши¼а минатата година со Закон е прогласена за културно наследство од особено значеœе, со што е ставена под тра¼на заштита на државата. Од Министерството за култура посочи¼а дека со Законот се спречуваат активности во чарши¼ата кои може да доведат до уништуваœе на спомениците, а истовремено се овозможува тра¼но зачувуваœе на историските, архитектонските, етнолошките и сите други вредности на чарши¼ата, како и не¼зината автентичност што ¼а прави особено атрактивна за странските туристи.

[batbayan]

Неолитското село Тумба МаŸари стои затворено



Во март повторно е биде отворен музе¼от чии копии беа искршени лани

Катерина Богоева

Првото неолитско село во зем¼ава Тумба МаŸари ка¼ Скоп¼е, кое на почетокот на декември минатата година беше нападнато од група деца што искрши¼а копии на десеттина садови, три амбиентално поставени кукли во реконструираните куи, копи¼а на скулптурата Големата ма¼ка и камени алатки ( по само еден месец и една недела работа), сеуште стои затворено. Направената штета изнесува околу 100 000 денари, средства што Музе¼от на Македони¼а ко¼ раководи со археолошкиот локалитетот треба повторно да ги обезбеди, за да започне изработката и поправката на уништените предмети што е се стават во функци¼а на музе¼от на отворено.




На неолитското село во почетокот на март треба да се градат и нови елементи во рамките на предвидената втора фаза од започнатиот проект за ко¼а и се одобрени средства во рамките на годинешната програма на Министерството за култура. Предвидено е покра¼ постоечките две, да бидат изградени и уште две куи, од кои во поголемата би се реализирале едукативни работилници, симпозиуми, а во помалата, реконструирана праисториска куа, амбиентално е биде поставен дел од секо¼дневието на некогашните жители на сегашно Скоп¼е, жена што изработува керамички сад и деца во игра. На локалитетот каде минатата година е извадена и вода и направен тревник, е биде направена реконструкци¼а и на мочуриште и мини фарма со претстави на праисториски животни и птици, во чие што оформуваœе, за прв пат покра¼ неколкумина ва¼ари, со стручни согледуваœа е учествува и археозоологот Анета Ивковска, ко¼а магистрирала на Катедрата за археометри¼а на Софискиот универзитет во Бугари¼а.

Неолитското село засега го обезбедува еден чувар, ангажиран од страна на Музе¼от на Македони¼а, но се очекува наскоро во чуваœето на заградениот простор со уште еден чувар, да се приклучи и општината Гази Баба на чи¼а што територи¼а се наоƒа археолошкиот локалитет. Со учество на општината, досега е расчистен и адаптиран просторот каде се подигнати впечатливите неолитски куи, истиот е и ограден, направена е пешачка патека, паркинг, поставени се канделабри и рефлектори за престо¼ното, планирано осветлуваœе. Со учество на општината поставени се и потребните патокази кои ги водат посетителите до локалитетот.



А посетители, главно ученици, деца од скопските градинки, студенти, но и заинтересирани посетители од другите градови, имаше додека селото функционираше. За нив досега е отпечатен водич на македосни и англиски ¼азик, а во план е печатеœе на албански, но и на ромски ¼азик ¼азик, со цел да се подигне нивото на свеста на околното население, но и на граƒаните воопшто, за значеœето на праисторискиот локалитет.

Во реконструкци¼ата на неолитските куи на локалитетот Тумба МаŸари, според археолозите Драгиша Здравковски и Елена Сто¼анова Канзурова, автори на тековниот проект за реконструкци¼а на досега откриеното, се користени три релевантни извори: археолошките остатоци што остануваат на терен, изгледот на керамичките модели-жртвеници-куи од неолитот од Анзабегово-вршничката и Велушко-породинската културна група и современите примери на куи во селата кои живеат како градителска традици¼а многу долго, практично неколку ил¼адалети¼а.

Праисториските куи се радени со дебел сло¼ лепеж од кал и плева. Дебелината на колците е различна како и нивната густина, а покривите се изградени од дрвена конструкци¼а и сло¼ од трска и ржаница. Внатрешноста на постоечката, прва куа ко¼а се смета за светилиште е преградена со тенок, неправилен парапет ко¼ според археолозите, одво¼ува две печки подигнати до него. Во средишниот источен дел на куата е откриена мелница за жито, а во неа ( ко¼а и се смета за на¼богата со наоди), биле се откриени 45 цели садови и многу фрагменти од керамика. Сиот то¼ матери¼ал е изложен во посто¼аната поставка на Музе¼от на Македони¼а.

Првите археолошки истражуваœа на Тумба МаŸари Музе¼от на Македони¼а ги извршил во 1978 година кога резултатите и покажале дека се работи за населба од неолит, со три фази на живееœе. Населбата егзистирала во периодот од 6200 до 4200 год. пред н.е, а економската благососто¼ба и културниот просперитет ги доживеала во средниот неолит 5800-5200 год. пред н.е. Се смета дека токму оваа населба го претставувала протогено ¼адро на денешното Скоп¼е. Во археолошките истражуваœа од 1981 до 2008 година биле откриени 8 праисториски куи.

http://utrinski.com.mk/?ItemID=B8DFCEE1A35DFC489031FD4444634935

[batbayan]

СЕ БАРА ЗАШТИТА ЗА РИМСКИОТ МОСТ ВО БОГОМИЛА

Камиони газат споменик на културата

Од Националниот конзерваторски центар бараат забрана на секаков сообраа¼, конзерваци¼а, реконструкци¼а и изградба на нов мост преку реката Бабуна



Камениот мост во село Богомила, преку ко¼ секо¼дневно минуваат тешки камиони, е во лоша состо¼ба и постои опасност то¼ да биде сериозно оштетен и да се прекине сообраа¼от кон повее села од Азот, предупредува локалната власт на Општина Чашка.

Тие повеепати побарале да се заштити камениот мост, ко¼ е познат ка¼ народот како ½идан мост и е заштитен како споменик на културата уште од 1953 година. По него секо¼дневно минуваат тешки товарни возила, кои пренесуваат кварц, трупци и дрва од планината £акупица. Поради тоа на мостот има оштетуваœа, кои може да станат уште посериозни и со подалекусежни последици.

- За жал, и покра¼ нашите предупредуваœа, досега не се преземени никакви мерки кои е придонесат за зачувуваœе и заштита на ово¼ об¼ект. По наша покана, мостот беше испитан од стручœаци од Националниот конзерваторски центар на Македони¼а. По извршениот увид тие изготви¼а извешта¼ и констатираа дека на него се одвива товарен сообраа¼ ко¼ негативно вли¼ае врз стабилноста на мостот. Поради ова тие бараат забрана на секаков вид моторен сообраа¼, конзерваци¼а и реконструкци¼а на мостот како и изградба на нов мост преку реката Бабуна - вели Сто¼ан Маневски, градоначалник на Општина Чашка.

Локалната власт за да ги запознае надлежните со ово¼ проблем писмено се обратиле до Фондот за патишта и до Управата за културно наследство за да се почитува бараниот режим на заштита на ово¼ споменик на културата, но досега не добиле никаков одговор. Надлежните велат дека го знаат проблемот, но за негово решаваœе требаат проект и пари.

- Го добивме извешта¼от на колегите стручœаци што констатирале одредени аномалии. За да можеме да преземеме што било, треба да се изработи проект како да се санира мостот, па со то¼ да одиме пред Влада и Министерството за култура, кои треба да одобрат пари, па тогаш да почнеме да работиме. Управата нема пари на располагаœе за да може самосто¼но да работи - из¼ави директорот Паско Кузман. Камениот или ½идан мост во Богомила потекнува од римско време. Преку него се одвива превозот на товар од планинскиот масив на £акупица кон Велес како и превозот на многу домашни и странски гости кон планинарските домови во Папрадиште, Чеплес и кон врвот Солунска Глава.

[batbayan]

Реставраци¼а на фасадите на Широк сокак


Завод и Музе¼-Битола ги утврди програмските приоритети за 2009 година.
- Годинава е продолжиме со археолошкото ископуваœе во просторот на £ени ами¼а, потоа со реставраци¼а на фасадите на Широк сокак, реставраци¼а на фрескоживописот во црквата "Света Петка" во селото Цапари, а годинава е го организираме и традиционалното графичко триенале, из¼ави Зоран Николовски, директор на НУ Завод и Музе¼-Битола.

Од таму на¼авуваат дека годинава е се организира посебна изложба на неолитски костими придружена со презентаци¼а на неолитски накит и фризури.

http://vecer.com.mk/?ItemID=E188D5CD5E3E1E4A90D9AD2A5718BD71

[batbayan]

Почнува големото истражуваœе на Херакле¼а



Битола - Комплетното истражуваœа на античкиот град Херакле¼а Линкестис, што Владата го на¼ави, е започне кон кра¼от на ово¼ месец , потврдуваат од битолскиот Завод и музе¼. Новите истражуваœа е ги финансира Министерството за култура, но засега не се открива колкава е биде сумата, ко¼а е биде потреба за реализаци¼а на ово¼ проект.

Според директорот на Завод и Музе¼ Битола, Зоран Николовски проектот е ,,се уште во фаза на средуваœе во областа на административните обврски кон Управата за културно наследство , потоа изработката на проекти за стратеги¼ата на ископуваœата на локалитетот итн. Иако почнуваœето на работите зависи од временските услови сепак планираме со истражуваœето да започнеме на 25 ово¼ месец, вели Николовски.

Според него, „ископуваœата е се вршат во четири до пет сектори, на одредени делови е се доистражува во заградениот дел на локалитетот, но планирани се и сондажни ископуваœа како и истражуваœа во околните ниви кои своевремено биле откупени од сопствениците.“ Во иднина се планира и ископуваœе на плацеви, кои се во фаза на експропри¼аци¼а, но тоа е во надлежност на министерството за култура и кога сето тоа е се заврши е знаеме до каде би се вршеле новите истражуваœа надвор од физичката ограда.“-вели Николовски .

Досега од античкиот локалитет Херакле¼а Линкестис откриени и истражени се околу 3 хектари од зем¼иштето што според претпоставките претставува само 8 до 10 проценти од целиот антички град. (А. Б.)

http://utrinski.com.mk/?ItemID=24BEF4B29105CB45A9494BD1601FFEC5

[batbayan]

е се обнови Саат-кулата на Бит-пазар

Активностите предвидуваат надворешна и внатрешна реставраци¼а на об¼ектот, уредуваœе на околината и пристапните патишта до него




Саат-кулата,ко¼а се наоƒа во кругот на Султанмуратова Ÿами¼а на Бит-пазар, комплетно е биде обновена. Реставраци¼ата, ко¼а е се врши во соработка со Конзерваторскиот центар - Скоп¼е, е почне во март, велат од Општината Чаир ко¼а вее го има иработено проектот со ко¼ поднесе бараœе за средства ка¼ американската амбасада во Скоп¼е.

Проектот предвидува надворешно и внатрешно обновуваœе на Саат-кулата. Фасадата однадвор е биде исчистена и обновена и е ¼а задржи не¼зината автентичност. Исто така, е бидат обновени прозорците, оградата и куполата. е биде ставена во функци¼а и камбанари¼ата, ко¼а е отчукува со стариот звук на секо¼ час.

- Саат-кулата е биде комплетно осветлена однадвор заради визуелен ефект навечер, а и однатре. е бидат реставрирани дрвените скали, вели авид Гаши, референт во Секторот за урбанизам при Општината Чаир.Со проектот се предвидува однатре да се исчистат и да се бо¼осаат ¾идовите, е се постави нов громобран, а и комплетно хортикултурно е се уреди околината. Во кругот на об¼ектот е се направи плато, еден вид мини-плоштад, а е бидат обновени и осветлени двата пристапни пата што водат до об¼ектот.

Скалестиот пат е биде поплочен со камеœа, а рамната калдрма ко¼а исто така води до кулата, е биде уредена, но е го задржи сво¼от првобитен изглед од камен. Како што об¼аснуваат од Општината, лиценцирана фирма вее ¼а испитала издржливоста на об¼ектот и утврдила дека иако е висока 37 метри, таа е стабилна.

- Се очекува реконструкци¼ата да биде завршена до октомври, кога об¼ектот е биде пуштен во употреба, вели Гаши. Од Општината Чаир очекуваат позитивен одговор од американската амбасада, од ко¼а добиле ветуваœе дека за проектот е се издво¼ат 100.000 долари.Првичните процени се дека комплетната реализаци¼а на проектот е чини 120.000 евра. Општината е подготвена од сво¼от буŸет да издвои 40.000 евра. Саат-кулата во ма¼, минатата година, по 45 години ги доби четирите нови часовници. Тоа се на¼софистицирани шва¼царски часовници, за кои Општината Чаир издвои 600.000 денари. Два месеца по нивното поставуваœе, два од нив се расипаа од удар на гром.

Прва саат-кула на османлиската држава

Саат-кулата е шесткатна. Подигната е помеƒу 1566 и 1573 година и била првата саат-кула на територи¼ата на османлиската држава. Изградена е на темелите на поранешна средновековна одбранбена кула. Часовникот бил запленет и донесен од Сигет, Унгари¼а, при османлиските осво¼уваœа. Заедно со него бил доведен и неговиот ма¼стор, ко¼ за одржуваœето добивал добра плата. Во пожарот од 1689 година, што го предизвикал австрискиот генерал Пиколомини, Саат-кулата претрпела оштетуваœе.

Денешниот облик го добила за време на вали¼ата Хавзи-паша. Во 1904 година горната, дрвена конструкци¼а била заменета со тули и тогаш бил монтиран нов механизам за мереœе на времето. Во 1963 година, за време на катастрофалниот зем¼отрес, Саат-кулата претрпела сериозни оштетуваœа. Потоа била обновена, но без часовник. Оттогаш таа е оставена на забот на времето и нико¼ вее не се ангажирал да ¼а обнови, ниту да постави нови часовници.

http://dnevnik.com.mk/?ItemID=6E543738367131489CC7AE21BCAFC71E

[batbayan]

ЗАШТИТА НА КУЛТУРНОТО НАСЛЕДСТВО

Реституци¼ата непозната за Македони¼а

Благодарение на интензивните кампаœи за реституци¼а, Египет, Етиопи¼а, Итали¼а, Грци¼а и многу други зем¼и врати¼а дел од своето дисперзирано културно наследство


Наши златни маски како таа од Требеништа има во музеите во Белград и во Софи¼а

Македони¼а досега не повела никаква сериозна акци¼а за да го врати културното наследство кое под разни околности било изнесено од зем¼ава пред многу години. Меƒу нив има предмети, ремек-дела на старите цивилизации, стари ракописи и документи. Тоа се златните маски и сиот накит прона¼дени ка¼ охридското село Требеништа, скулптури од Херакле¼а Линкестис и од Стоби, и многу други артефакти.

Одговорните за заштита на културното наследство со години велат дека за ово¼ проблем нема решение, биде¼и сите предмети биле изнесени од Македони¼а пред 1945 година, во време кога зем¼ава не била „правен суб¼ект“, односно била под нечи¼а власт. Но, Грци¼а вее две и пол децении од Велика Британи¼а ги бара назад мермерните скулптури од храмовите на Акропол во Атина иако се изнесени од зем¼ата на почетокот на 19 век, во време кога Грци¼а била под османлиско ропство.

Зошто Република Македони¼а е толку пасивна кога е се спомне реституци¼а на културното наследство, кога оваа тема во последните пет години стана многу актуелна во светот? Благодарение на интензивните кампаœи за реституци¼а Египет, Етиопи¼а, Итали¼а, Грци¼а и многу други зем¼и врати¼а дел од своето дисперзирано културно наследство. Борбата можеби долго трае, но има ефект. Скандинавските зем¼и лани на Грци¼а и' врати¼а неколку мали парченца од храмовите на Акропол.Директорот на Управата за заштита на културното наследство, Паско Кузман, смета дека реституци¼ата практично е невозможна. То¼ вели дека такво е меƒународното право. Единствен спас, вели Кузман, е да се донесе меƒународна конвенци¼а ко¼а е им овозможи и на зем¼ите што некогаш не биле правни суб¼екти, да побараат врааœе на културното богатство.

МНОГУ ДА СЕ РАБОТИ

Во 1983 година, познатата грчка актерка Мелина Меркури, тогаш министерка за култура, почнала кампаœа за Велика Британи¼а да ги врати скулптурите од Акропол, кои се наоƒаат во Британскиот музе¼. Во 1984 година Грци¼а доставила бараœе до УНЕСКО за офици¼ално врааœе на антиквитетите. Лани Министерството на Велика Британи¼а прифати да дискутира со Грци¼а на таа тема. Слични акции правеа и другите зем¼и. Според правникот £ован Ристов, поранешен директор на Управата за заштита на културното наследство, „не држи вода“ тезата дека Република Македони¼а не може да се повика на правото на реституци¼а биде¼и не била суверена држава.

- Нико¼ не може да ни го забрани правото да ги бараме тие предмети. Но, треба многу да се работи. Треба да се направат реституциски бараœа, да се истражува, да се прона¼дат предметите, да се обезбеди документаци¼а за нив. Треба да се притисне и по дипломатски пат - вели Ристов.То¼ об¼аснува дека Македони¼а досега само со САД потпишала договор за врааœе на предметите што се дел од културното наследство. Немаме потпишано други билатерални ниту мултилатерални договори. На прашаœето зошто нашите институции никогаш сериозно не го отвориле прашаœето за реституци¼а, то¼ вели:

- Прашаœе на определба на политика е дали е се постави тоа прашаœе. Но, мора да знаеме што имаме, што имаме и што бараме. Втора работа е како да до¼деме до то¼ предмет. Немаме ¼асни сознани¼а кои предмети каде се наоƒаат, кога, ко¼ и како ги изнел од зем¼ава. Но, ниту една конвенци¼а не забранува да се решава ова прашаœе.

ПРИВИЛЕГИРАНИ ЗЕМ£И

Во текот на Првата светска во¼на, во 1918 година, бугарската во¼ска случа¼но открила неколку гроба од некрополата ка¼ Требеништа. Меƒу 1930 и 1934 година српскиот археолог Никола Вули открил уште шест нови гроба. Од требенишката некропола 258 предмети денес се чуваат во Археолошкиот музе¼ во Софи¼а, 187 во Народниот музе¼ во Белград и 380 во Заводот и музе¼ во Охрид.

Предметите биле прона¼дени при легални археолошки ископуваœа. Кога била создадена Федераци¼ата, нашиот тогашен комитет за култура побарал од Белград да ги врати маските, но и тогаш имало голем отпор. Со Бугари¼а во 1947 година бил потпишан мировен договор, но не била потпишана никаква спогодба за реституци¼а на културните богатства. До 1954 година £угослави¼а редовно поднесувала офици¼ално бараœе за реституци¼а на културните богатства до бугарските власти. Оттогаш тоа прашаœе не е отворено.Ристов вели дека пред да се направи каков било чекор, неопходно е да направиме целосна документаци¼а за предметите.

- Но, и во меƒународното право, големите зем¼и прават се' за да извлечат полза. Во рамките на УНЕСКО, развиените зем¼и се избори¼а за правило. Матичната држава и да докаже дека предметите и' припаƒаат, другата држава може, но не мора да ги врати, ако докаже дека матичната зем¼а нема соодветни услови да го чува, заштитува и да го презентира културното наследство. Сепак, треба да се отвори вентил во нашата офици¼ална политика, независно ко¼а парти¼а е на власт. Ово¼ проблем влегува во категори¼ата на траен национален интерес - вели Ристов.

ИНФО-Непотпишани меƒународни договори

Македони¼а не ги бара антиквитетите изнесени пред 1945 година зашто зем¼ава не била „правен суб¼ект“, односно била под нечи¼а власт. Грци¼а вее две и пол децении ги бара од Велика Британи¼а мермерните скулптури од Акропол во Атина иако се изнесени на почетокот на 19 век, во време кога Грци¼а била под османлиско ропство.Македони¼а само со САД потпишала договор за врааœе на предмети.


СТАВ
Акци¼а за врааœе на нашето богаство

Во време кога зем¼ите се' погласно си ги бараат назад антиквитетите што се во некои туƒи витрини и туƒи музеи, ние како предвреме да сме кренале раце од богатството што ни е земено. Тие што ни го одзедоа културното наследство си имаат алиби: дека тогаш Македони¼а не постоела како држава. Но и Грци¼а пред стотина години не постоеше како држава, па многу артефакти си ги врати дома. Комплицираната постапка за реституци¼а не е оправдуваœе што сме дозволиле да поминат повее од шест децении а нико¼ да не побара врааœе на нашите артефакти. Други зем¼и се избори¼а за нив.

http://dnevnik.com.mk/?ItemID=2EE074604A82D3408CA370BADB4D8044

[batbayan]

Англичани е ¼а утврдуваат староста на скелетот Славе



ШТИП - Мостри од на¼стариот скелет во Македони¼а, прона¼ден на локалитетот Грнчарица во близина на Штип, отпатуваа за Англи¼а. Деталните анализи во лаборатори¼ата е утврдат во кое време живеел. Славе Македонски, како што го крсти¼а археолозите, а за кого претпостави¼а дека е на возраст од 45 до 50 години и дека е постар од 9.000 години.

Раководителот на археолошката акци¼а на локалитетите загрозени од изградбата на хидросистемот „Злетовица“, Тра¼че Нацев, из¼ави дека резултатите треба да пристигнат до кра¼от на март. „Во лаборатори¼ата во Англи¼а се испратени мостри со 2-3 грама од скелетот. Со помош на методот Ц-14 е се утврди неговата старост и е добиеме хронолошка анализа за самиот локалитет со толеранци¼а од 15 години“, об¼асни Нацев. (Д.Р.)

http://utrinski.com.mk/?ItemID=23C3437D117549449D9C648872B9DAD9